Xơ gan diễn tiến âm thầm nhưng nguy hiểm

Thạc sĩ, bác sĩ Võ Hồng Minh Công, Trưởng khoa Nội tiêu hóa Bệnh viện Nhân dân Gia Định cho biết, xơ gan do rượu chiếm hơn một nửa số ca tử vong. Rượu và virus viêm gan là nguyên nhân phổ biến gây xơ gan. Khoảng 30% bệnh nhân xơ gan có biến chứng chảy máu do giãn tĩnh mạch thực quản. 

Xơ gan có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm, như: nhiễm trùng ổ bụng, xuất huyết tiêu hóa do vỡ giãn tĩnh mạch thực quản, bệnh não do gan, ung thư gan... 

Theo bác sĩ Công, bệnh thường gặp ở cả 2 phái, nam thường nhiều hơn nữ. Bệnh thường không có hoặc có biểu hiện không rõ và diễn tiến âm thầm, ban đầu có thể là mệt mỏi, cảm giác khó tiêu, biếng ăn và sụt cân, hay buồn nôn, đau bụng...

Khi chức năng gan bị suy trầm trọng, giai đoạn muộn sẽ có những biểu hiện như phù chân hay báng bụng (cổ trướng), sạm và vàng da, vàng mắt, dấu sao mạch trên da, lòng bàn tay son, xuất huyết dưới da, dễ chảy máu (răng, mũi, dạ dày, ruột), rối loạn tâm thần kinh, ở nam giới thường giảm ham muốn tình dục, vú to...

Nguyên nhân của bệnh xơ gan

- Viêm gan do virus B, C.

- Nghiện rượu, uống nhiều và kéo dài nhiều năm. Nghiên cứu cho thấy nếu mỗi ngày uống 250 ml rượu hoặc nửa lít bia trong vòng 10 năm có thể dẫn đến xơ gan. Đặc biệt trên cơ địa người bị viêm gan vius B, C, hoặc người có sẵn các bệnh về gan thì xơ gan tiến triển nhanh hơn.

- Thuốc và hóa chất.

- Sự thiếu dinh dưỡng, ăn quá thiếu chất đạm, thiếu vitamin, sau đó dẫn đến xơ gan.

- Ký sinh trùng: sán máng, sán lá gan.

- Xơ gan do mạch máu hoặc xơ gan gây xung huyết: xơ gan tim.

Nếu bệnh được phát hiện sớm, điều trị có thể làm chậm diễn tiến dẫn đến xơ gan nặng. Điều trị sẽ theo nguyên nhân gây bệnh như chương trình điều trị nghiện rượu cho người nghiện rượu vì người nghiện rượu không thể bắt họ ngưng uống ngay. Hoặc điều trị bằng thuốc cho người nhiễm siêu vi B, C để gan không bị tổn thương thêm. 

Phương thức điều trị tùy theo nguyên nhân gây bệnh xơ gan. Khi bệnh có biến chứng, điều trị lúc đó chủ yếu là các biến chứng như báng bụng nặng, xuất huyết tiêu hóa, nhiễm trùng hoặc điều trị hôn mê gan. Ghép gan là giải pháp cuối cùng cho người xơ gan giai đoạn cuối.

Chăm sóc bệnh nhân gan tại nhà

- Đảm bảo đủ dinh dưỡng:

Đủ chất, hợp khẩu vị bệnh nhân, đủ calo từ 2.500 đến 3.000 kcalo/ngày (35-40 kcalo/kg/ngày).

Đảm bảo đạm (1,2-1,5g/kg/ngày), đường, vitamin, hạn chế mỡ, chỉ ăn nhạt khi có phù nề.

Không được uống rượu.

Hạn chế đạm khi xơ gan mất bù vì có nguy cơ hôn mê gan. Khi có dấu hiệu tiền hôn mê gan phải giảm lượng đạm trong khẩu phần thức ăn.

Cần cung cấp nhiều axit amin phân nhánh để phòng tránh suy dinh dưỡng, nhiễm trùng, hôn mê gan.

Cho ăn nhiều bữa trong ngày.

Vệ sinh mũi, miệng sạch sẽ, phòng nhiễm khuẩn và tạo cảm giác ngon miệng.

- Giảm phù và cổ trướng: Để bệnh nhân nghỉ ngơi, ăn hạn chế muối khi có phù và cổ trướng.

- Theo dõi biến chứng chảy máu tiêu hóa.

- Theo dõi biến chứng hôn mê gan.

Phòng bệnh xơ gan 

- Tiêm phòng văcxin viêm gan B cho trẻ em và những người lớn chưa bị bệnh.

- Có lối sống lành mạnh, không lạm dụng rượu bia.

- Tránh ăn thức ăn sống, nên ăn chín uống sôi để không bị nhiễm ký sinh trùng.

- Lựa chọn thực phẩm sạch, đảm bảo an toàn thực phẩm để phòng ngừa nhiễm các hóa chất, phẩm màu độc hại gây tổn hại gan.

- Không dùng thuốc ảnh hưởng gan khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

- Đối với những người đã bị viêm gan B hoặc C mạn tính cần theo dõi định kỳ 3 hoặc 6 tháng một lần để phát hiện và điều trị sớm những trường hợp viêm gan đang tiến triển, nhằm hạn chế các biến chứng nặng như xơ gan và ung thư gan.

- Cần theo dõi sức khỏe định kỳ để phát hiện và điều trị sớm các bệnh lý gây viêm gan do các nguyên nhân khác như suy tim, tắc mật...

Lê Phương